The Old King’s Crown – stara korona na młodej głowie [Współpraca reklamowa z Eerie Idol Games] Wydawca nie ma wpływu na treść recenzji
Ten tekst przeczytasz w 11 minut

Autor: Pablo Clark
Liczba graczy: 1-4
Wiek: 12+
Czas gry: ok. 75 minut
Wydawca: Eerie Idol Games
Rok wydania: 2024
Ranking BGG: 8.6/10 (35 głosujących)

Główne mechaniki:

zarządzanie ręką

blef i licytacja

konflikt rozwiązywany przy pomocy kart

asymetryczne moce graczy

Ciężka jest głowa, która nosi koronę

A więc tak. Starego króla nie ma – zniknął w nie do końca jasnych okolicznościach. Zmarł ze starości? Zmarł ze zgorzknienia? Został otruty, zabity, a może sam odebrał sobie życie, na zawsze zapadając się w toń jeziora?

To już dawne dzieje i nikt nie zna prawdy. Ale w tej opowieści prawda jest mało istotna. Ważne jest to, co teraz. Co czeka Królestwo, po latach bezkrólewia? Kto zdecydowanym ruchem sięgnie po tron i zostanie kolejnym władcą?

O ten tytuł konkurować będą cztery rody. Cztery frakcje podążą do zwycięstwa czterema odmiennymi ścieżkami, krzyżującymi się na jednej mapie. Ścierając się w walce o Zamek, Dzicz czy Necropolis użyją swego sprytu, strategicznego zmysłu i unikatowych, asymetrycznych zdolności, by uzurpować władzę i wpływy. Wcielmy się w jeden z nich i zobaczmy, czy drzemie w nas prawdziwy władca… a może jedynie wieczny poddany?

Moc przyszłego króla drzemie w jego Stronnikach i podwładnych. Ci zostali w The Old King’s Crown wyobrażeni w postaci zdobnych kart, których niewielką talię otrzymamy na początku rozgrywki. W trakcie kolejnych ruchów i mijającego czasu nasi Zwolennicy mogą zniknąć, wysłani na Wielką Drogę lub przechwyceni i przekupieni przez naszych oponentów – dwór, z którym zaczynamy rozgrywkę nie będzie tym samym dworem, z którym ją zakończymy.

Taka jest jednak natura bestii…  upewnijmy się po prostu, że trzymamy tę bestię za krtań – i że jej wściekłe ślepia są zawsze wpatrzone w naszych przeciwników.

Cztery królewskie sezony

The Old King’s Crown płynie rytmem wyznaczanym przez cztery pory roku.

Wiosną rody wyślą swoich Heroldów, by zajęli pozycje na strategicznie dla nas ważnych lokalizacjach i przygotowali je na nasze nadejście. Jeśli wygramy potyczkę w regionie z Heroldem, nasze korzyści będą większe, podobnie jak nasze Wpływy w Królestwie – które zadecydują o naszym zwycięstwie.

Latem wyślemy oddział – jedną, zakrytą kartę – do każdego z trzech Regionów na mapie Królestwa: Wyżyn, Plateau i Nizin. Tu wkrótce porównamy siłę naszych Stronników i zyskamy prawo do skorzystania z dobrodziejstw oferowanych przez jedną z dwóch dostępnych w Regionie lokalizacji. Opcjonalnie możemy wysłać jednego ze Stronników na Wielką Drogę, by zdobył tajemną wiedzę i doświadczenie, dzięki którym wzmocnimy nasze działania w kolejnych latach.

Jesień to czas rozwiązywania konfliktów. Odkryte zostaną karty Stronników, rozwiązane zostaną konflikty i zdobyte zostaną nagrody: Wpływy, pozycje na Dworze, wyprawy, modlitwy i wizyty w Nekropolii.

Zimą wrócą nasi wysłannicy z Wielkiej Drogi, przynosząc nowe zdolności i zdobycze z pogranicza magii.

Koniec roku to czas powrotu Heroldów do Królestwa i czas trudnych decyzji – których Stronników odeślemy, a którzy wrócą do naszej stolicy, by w ukryciu czekać na odpowiedni moment, by znów wkroczyć do akcji.

Każda z tych pór to też okazja, by wykonać związane z nią akcje na kartach i kaflach taktyki.

W tym, przyznacie – krótkim opisie znalazła się tak naprawdę cała gra. Mechanicznie to właśnie te cztery fazy ruchów, akcji, zagrywania kart i zarządzania naszymi siłami stanowią trzon gry. Cztery pory roku wyznaczają rytm.

Ale w tym rytmie kryje się cała melodia, cała symfonia akordów, interwałów i cudownych dźwięków, które wydobędziemy ze swoich kart i ich kombinacji.

Posłuchajcie tylko.

Sześć stron świata

Geniusz – rzadko używam tego słowa w odniesieniu do gier, ale tu jest jak najbardziej zasadne – The Old King’s Crown nie polega na skomplikowanej mechanice, ale na tym, w jaki sposób możemy wykorzystać ją, by popchnąć grę w nieoczekiwane dla naszych oponentów miejsca.

Każda karta, oprócz naszej talii i stosu kart odrzuconych, może znaleźć się w sześciu miejscach: w jednym z trzech regionów, na Wielkiej Drodze, na Dworze, w Miejscu Mocy, może okupować Kartę Królestwa, a także stanowić część Zaginionego Stosu. I w każdym z nich może zostać inaczej wykorzystana, realizując inne cele i w inny sposób przeszkadzając naszym przeciwnikom.

Dwór to miejsce, w którym możemy pod koniec każdego roku umieścić odkrytą (czyli widoczną na stole) kartę Stronnika ze słowem kluczowym „Autorytet”. Ta karta będzie każdej wiosny generować punkty Wpływów – do czasu, aż karta przeciwnika nie wypchnie jej z Dworu.

Zadania realizujemy, by zdobyć dodatkowe, silne karty (a w przypadku jednej z frakcji – trzy połączone ze sobą karty o wartości 8), a także by opłacić odświeżenie użytych wcześniej kafli taktyki.

Zdobyte na Wielkiej Drodze Karty Królestwa wymagają ochrony – dlatego karta Stronnika, której użyliśmy do jej zdobycia, będzie ją „okupować”. Wróci na naszą rękę dopiero, gdy inny gracz, zamiast dobrać nową Kartę Królestwa z Wielkiej Drogi, zdecyduje się podebrać właśnie tę naszą.

Zaginiony Stos pełni w grze funkcję „czyśćca”. Tu wracają na koniec roku niektóre z zagranych kart i stanowią swoisty rynek. Gra daje graczom sposoby, by z tego stosu dobierać karty do swojej talii, nawet jeśli nie należą do naszej frakcji.

Oczywiście to nie wszystko, co The Old King’s Crown kryje w swoich królewskich szatach. Frakcje mają przecież karty machin oblężniczych, które zimą mogą zostać rozmieszczone przy jednym z regionów, nieaktywne tak długo, aż gracz zdecyduje się ową machinę rozstawić, wzmacniając swoją wartość bojową o 5 (początkowe karty w The Old King’s Crown mają wartości od 0 do 11). A przecież karty to nie jedyny sposób realizowania naszych strategicznych działań…

Konflikty na trzech frontach

Potyczki o Regiony odbywają się tak prosto, jak to tylko możliwe – gracze na znak odkrywają karty w rozpatrywanym Regionie i porównują wartości. Remisy pozwalają zagrać dodatkową kartę z ręki, ale nie dochodzi do nich często. Na każdy Region możemy bowiem wysłać Wsparcie (w postaci drewnianych, kształtnych znaczników), Karty Królestwa mogą wpływać na naszą siłę, a dodatkowo niektóre karty posiadają akcje, aktywowane podczas ich odkrywania.

Nie bez znaczenia jest kolejność rozpatrywania Regionów – a tę ustala… ostatni gracz w kolejności (ustalanej co roku na podstawie punktów Wpływu). Część kart posiada słowo-klucz „Wzmocnienie”, dodając siłę do kart na sąsiadujących Regionach – więc odkrycie ich wcześniej może przesądzić o losach potyczki. Ale jeszcze zanim do niej dojdzie, frakcje posiadają kafle taktyki pozwalające na zamianę miejscami dowolnych, nieodkrytych jeszcze kart…

Tu do gry mocno wkraczają słowa kluczowe oraz asymetrie między ścierającymi się nacjami. Karty eliminują się nawzajem, wracają na rękę gracza, są odporne na usuwanie z gry albo pozwalają wzmocnić te wcześniej już zagrane. Ponadto część z nich – te na Dworze, w Zadaniach czy okupujące Karty Królestwa – jest zawsze widoczna dla wszystkich graczy. Wiedząc, że przeciwnik umieścił swoją 10-tkę na Dworze, a 11-stką okupuje Kartę Królestwa, mamy jasną informację o jego potencjalnych zagraniach latem w Regionach. Z każdą umieszczaną na stole kartą gracze dosłownie odkrywają swoje karty, pokazując na czym zależy im najbardziej, gdzie leżą ich słabości i co jeszcze potencjalnie mają na ręce. Co z taką ilością informacji jest w stanie zrobić żądny władzy człowiek?

Naród jak żaden inny

Asymetrie między frakcjami sięgają naprawdę, naprawdę głęboko. Głębiej niż kolory planszetek i barwna historia na karcie.

Choć każdy z graczy zaczyna z podobną talią – karty o wartościach od 0 do 11, kilka kart taktyk – to już cztery kafle na każdej z planszetek, są zupełnie inne dla każdej z frakcji. Aktywowane w określonych porach roku akcje potrafią udaremnić nawet najlepsze plany i zatrzymać w blokach nawet najsilniejszą kampanię. Do tego dochodzi zdolność Kolaboratora – aktywowana po wygranej w Plateau, inna u wszystkich frakcji, możliwa do wykorzystania trzykrotnie (lub do momentu, gdy inny gracz nam jej nie ukradnie). To kolejna akcja do wykorzystania i kolejny element układanki, komplikujący pracę naszym przeciwnikom, a nam dający większe pole do strategicznej eksploracji.

Wisienką na tym taktycznym torcie są Karty Królestwa. Wyobraźcie sobie talię kreatywnych, niezbalansowanych, kontekstowo i okazjonalnie zupełnie przesadzonych kart, o które gracze będą walczyć, które będą sobie podkradać i którymi będą się bezlitośnie atakować.

Twórcy gry celowo nie dążyli do zbalansowania talii Królestwa, by stworzyć – i tu cytat – „interesujące stany gry”. W efekcie otrzymujemy talię kart, których nie można po prostu zignorować. Musimy o nie zabiegać dla własnych celów, musimy pilnie strzec tego, jakie karty zdobywają przeciwnicy, a gdzieś pomiędzy tym musimy nie tylko bronić własnych kart przed kradzieżą – ale też być w gotowości, by wykraść je przeciwnikom.

Nadworni strategowie

Mamy tu więc logiczną i uporządkowaną mechanikę gry – każda karta czy akcja ma swoją porę roku i właściwy czas na je zagranie. Mamy asymetrię w taliach początkowych, celowo niezbalansowaną talię Kart Królestwa, mamy zmieniające się tableau kart na stole, Dworze i w Miejscach Mocy, a w końcu – mamy Zaginiony Stos, gdzie mieszają się karty wszystkich frakcji, tylko czekając, aż któryś z graczy zdecyduje się złośliwie przejąć kartę z nieswojej talii.

The Old King’s Crown jest grą ciągłej, płynnej, intensywnej interakcji. Nasze nacje pozostają w stanie permanentego połączenia, oddziałując na siebie, stanowiąc wzajemne zagrożenie i blokując się w drodze po zwycięstwo. Musimy zachować absolutną czujność, by nie stracić kart, na których nam zależy. Musimy wciąż obserwować przeciwników i nadążać za ich ruchami. Musimy wygrywać potyczki w Regionach nie tylko dla siebie, ale też po to, by nie wygrał ich ktoś inny.

Punkty Wpływu są tu również ruchome, przechodnie i tymczasowe. Możemy odbierać je przeciwnikom w ramach nagrody za wygraną w Plateau, możemy kraść je wygrywając konflikty, w których bierze udział Herold i możemy oddziaływać na nie Kartami Królestwa. Gra zachęca uczestników do tego, by wymuszać działania na przeciwnikach i reagować na nie w kreatywne, nieoczekiwane sposoby, by podstępem, a nie raz i blefem zdobywać to, co zdobyli inni. Nie da się wygrać w The Old King’s Crown nie niszcząc kilku przyjaźni i nie da się wygrać grając „w swoją grę”. Prędzej czy później ktoś pożąda rzeczy, która nasza jest i chcąc nie chcąc znajdziemy się w samym środku przepychanki o naszą własność.

The Old King’s Crown nie znosi bierności i jeśli siadamy do stołu z nastawieniem na przyjemną grę w zbieranie punktów to srogo się zawiedziemy. Konflikt i interakcja są chlebem powszednim gry i dzięki nim nabiera ona rumieńców tak gorących, jakby ktoś przyłożył nam do lica miecz, dopiero co wykuty w kowalskim piecu.

Alchemia i siły nieczyste

Choć w grze nie budujemy talii tak, jak robimy to np. w Diunie: Imperium, to The Old King’s Crown w bardzo niecodzienny sposób podchodzi do zarządzania ręką i kartami. Owszem, tu i ówdzie może zdarzyć nam się zdobyć kartę przeciwnika czy rozszerzyć talię o karty z Miejsca Mocy. Przez większość gry będziemy jednak mocno walczyć o to, by jak najmniej kart trafiało na nasz stos odrzuconych – bo każde przetasowanie talii wiąże się z karą: zmniejszeniem rozmiaru naszej ręki.

Mechanizmy zagrywania kart są relatywnie proste – ale już liczba potencjalnych kombinacji tego, gdzie daną kartę możemy umieścić, jak oddziaływać będzie ona na stan gry, jak będziemy mogli ją odzyskać i jakie zagrożenie stanowić będzie dla nas czy dla naszych przeciwników, to prawdziwa, karciana alchemia. Operujemy tu na specyficznym, niespotykanym nigdzie indziej tableau. Mając niewielką talię (od 17 do 20 kart) musimy „obsłużyć” kilka przestrzeni, poświęcając często mocne karty i wyłączając je np. z konfliktów w Regionach. The Old King’s Crown zmusza nas wciąż do trudnych decyzji – to gra ciężkich pożegnań, strategicznych odwrotów i bolesnych przetasowań.

Zyskujemy tu ogromną przestrzeń do zmyślnych, złośliwych i nieco akrobatycznych zagrań. Gra zachęca nas do tworzenia unikatowych kombinacji i wykorzystywania połączeń tak, by z jednej strony dzierżyć moc i móc nią wygrywać kolejne bitwy, z drugiej strony chroniąc Karty Królestwa, zdobywając Wpływy na Dworze i generując zasoby niezbędne do aktywowania kafli taktyki. Rozgryzanie tej zagadki i nauka topografii gry to rozrywka sama w sobie – to zdecydowanie „gra dla graczy”, w najlepszym możliwym znaczeniu tych słów.

Witajcie w swoim Królestwie

Przy całej tej intensywności w oddziaływaniu graczy na siebie i mnogości możliwości, The Old King’s Crown pozostaje nie tylko szalenie eleganckim designem – w jakiś tajemny sposób zachowuje też tematycznosć i klimat.

Nasi wysłannicy ruszający Wielką Drogą w świat, by przynieść z niego odkrycia i umiejętności, nasi Stronnicy dzielnie walczący o dominację w Regionach, Wspierający dodający nam mocy w walce, pilnie strzeżone przez zazdrosnymi oczami Karty Królestwa, groźne machiny oblężnicze, Heroldzi – to nie tylko symbole i wartości, to konkretne działania, tętniące życiem akcje rozgrywające się na wizualnie uderzającej mapie Królestwa. Nasze frakcje mają swoje agendy i preferencje, mocne i słabe strony, których odkrywanie nigdy nie zmienia się w wieczne mielenie zasobów i poruszanie po mitycznym torze biskupim. To emocjonująca, żywa tkanka, która partia po partii rodzi kolejne historie i kolejne legendy.

Nie jestem w stanie stwierdzić, czy gra jest tak regrywalna, jak jest piękna. Stan początkowy rozgrywki jest ten sam dla każdej z frakcji, a jedynym elementem zmiennym są Karty Królestwa. I choć te potrafią naprawdę mocno zmienić zasady rządzące konkretną rozgrywką, to pozostałe elementy – mapa, talie graczy – będą wciąż takie same. Regrywalność zależeć będzie głównie od strategii i ścieżek obieranych przez graczy. Kampania na Kickstarterze ma wnieść moduły rozszerzające grę i możliwość zmiany rozłożenia początkowego mapy, co zapewne rozwieje część z obaw o długowieczność The Old King’s Crown.

Prototyp, dzięki któremu poznawałem grę, to rzecz absolutnie wyjątkowa. Jakość kart i komponentów po prostu powala – a wszystko wieńczą pełne detali i intensywnych kolorów ilustracje, które spokojnie można wieszać w galeriach czy na ścianie własnego pokoju. Unikatowe rysunki na każdej z kart niemal same opowiadają historie i choć w prototypie część ilustracji się powtarza (finalna wersja będzie tych powtórzeń pozbawiona), to już teraz można się w tej szacie graficznej zakochać. Jedynie drewniane znaczniki – Heroldów, Wsparcia, kolejności rozpatrywania regionów – wydają się nieco toporne i przysadziste, jak na grę o tym poziomie wizualnej elegancji. Typografia, użyte fonty i sposób rozmieszczenia informacji na komponentach to klasa absolutnie najwyższa – produkt premium, który chce się mieć, podziwiać, a przede wszystkim ogrywać raz za razem, chwaląc się nim kolejnym grupom znajomych.

Złożoność gry (7/10):

Oprawa wizualna (10/10):

Ogólna ocena (9.5/10):

Co znaczy ta ocena według Games Fanatic?
Gra tak dobra, że chce się ją polecać, zachwycać nią i głosić jej zalety. Jedna z najlepszych w swojej kategorii, której wstyd nie znać. Może mieć niewielkie wady, ale nic, co by realnie wpływało negatywnie na jej odbiór.

Przydatne linki: